Otxandio – Gerraren Aztarnak

(Orria  | Track)

Antolatzailea/Organizador

Jabi Baio

Azalpena

Aldoia bihurgunetik irten eta pista nagusitik egingo dugu gora, 65 metro gero metal ura duen  iturria aurkituko dugu; handik gutxira bihurgune batera iritsiko gara non PR 50 bidea hartuko dugun. Pista beretik segituko dugu gure eskuinetik doan pagadi baten ondotik; gauzak horrela penagarri moztutako pagadi gazte baten barrena jarraituko dugu igoera. Goikoganen gaude nondik xutena den pistan gora joko dugun (PR 50), hesi bateraino. Hura gurutzatu eta landa belartsuan gora Motxotegiren gailurreraino helduko gara (799 m); bertan buzoia eta ikuspegi ederra ditugu zain.

Maldan behera abiatuko gara HErantz ohartzen garelarik burdin haria Bizkaia eta Arabaren arteko muga dela. Motxotegi eta Gazteluren arteko muinora iritsiko gara -gero bertara itzuliko gara Otxandiorantz goazela. Oraingoan Gaztelura igoko dugu harripilei jarraiki edo diagonalean gora eginez (tracka), zirkunferentzian 7,25 m. dituen eta lurretik 135 zentimetrotara datzan pago moztua aurkitzen dugula. Bertatik Gaztelu edo Esnauritzagana tontorrera altxatuko gara. Garai baten Ekialdeko Motxotegi ere deitzen zitzaion mendi honi. Ubidetarrek Gaztelu deitzen zioten bertan gaztelu txiki bat kokatu baitzen (ikus, Nafarroako gazteluak XI. mendea, katalogoa). Legutiotarrek, berriz, Esnauritzagaina deitu izan dute bertako egunsenti liluragarriengatik, nonbait).

Orain pago baten sarturiko baionetaren bila abiatuko gara. Mendi sokan barrena Legutiorantzako norabidean 80 metro inguru jaitsiko gara; lubaki zenbaiten arrastoetatik hurbil, bere oinarrian harri indikatzaile bat duela, iltzaturiko dagoen baioneta aurkituko dugu zeinaren 7ren bat zentimetro azaleratzen diren, gainerakoa 45 zm. osatu arte pagoak berak irentsi ditu bere haziera baliatuz. Baioneta Jesus Larrañaga Olibarri CNT edo EAE/ANVko  batailoiari dagokio. Gertakaria 1936ko abenduaren 6 eta 19aren artean gertatu zen.

Inguru hartan Aranzadik berriki fusil-bala, peineta, kartutxo zorro eta abar aurkitu ditu.

Basoan behera segituko dugu eskuin alderantz Aiaogaina eta Legutiorantz doan basopistan zehar. Basoaren soilgune batera heltzean eskuin alderantz dugun pista aski lausotuan barrena abiatuko gara Aiaogaineko zelai belartsura iritsiz. Zelaira heldu aurretik basatza bat gurutzatuko dugu non egiaztatu ahal izan den bertan CNT eta EAE/ANVko 12 miliziano  eta  gudari hilobiraturik egon baitziren. Toki hau maiz hondatu egin izan zituzten zurezko gurutze batek eta ikurrina batek adierazi izan dute harik eta duela 30 urte gorpuak atera izan ziren arte.

Aiaogaineko tontorrera igoko dugu non 2012ra arte anemometro bat zegoen. Gailurretik hurbil astiro-astiro deseginez doazen gerra aztarna txiki batzuk  nabarmenduko ditugu.

Oraingoan beherantz joko dugu basopistaraino, eta atzera Motxotegi eta Gaztelu bitarteko mendateraino.

Mendate honetatik GR eta PR markei jarraituz, Otxandiorantz abiatuko gara.

Behin jaitsierari ekin diogula, 330 metrora harrizko etxola bat aurkituko dugu zeina arma biltegi, ospitale eta gudan zauritutako milizianoen babesleku izan baitzen (pista berau Ubidetik eraiki zen  Otxandioren konkista ahalbidetzeko).

Urtegiaren aurrera iritsiko gara baina hura zeharkatu gabe PRean zehar jarraituko dugu ezkerretik Mekoletarantz  eta, abeltegi bat igaro ondoren, eskualde errepidera helduko gara; bertatik 350 metro jaitsi ondoren Presazelaira iritsiko gara. Presazelaiko pagadia gurutzatuko dugu eskuin alderantz diagonalean Mekoleta eta Gordobilerantz doan errepidera iristen garela. Zubi bat gurutzatu eta 50 metro geroago gure ezkerretik irten egingo gara errepidetik erreka ondotik abiatuko garelarik. Otxandion Lorratzak taldearen  3 puntura helduko gara (informazioa erantsitako foiletoan). Bazkaria Unda jatetxean izango da.

Descripción

Salimos de la curva Aldoia, ascendiendo por la pista principal, 65 m después encontramos una fuente ferruginosa y poco después llegamos a una curva , tomamos a la izquierda PR 50.  Seguimos por esta pista junto a un hayal a nuestra derecha y seguimos por la pista ascendiendo por un hayal reciente y penosamente  transmochado. Estamos en Goikogane, seguimos por la pista mas ascendente (PR 50)  hasta una valla. Cruzamos y ascendemos  por campa herbosa para llegar a la cumbre del Motxotegi (799m), buzones y excelentes vistas.

Decendemos de la loma en dirección SE y vemos que la alambrada es la muga entre Bizkaia y Araba.  Llegamos al collado entre Motxotegi  y Gaztelu, al que luego retornaremos camino de Otxandio. Ahora subimos al Gaztelu, siguiendo los cairns o en diagonal (track) para ver un haya transmocha de 7,25 m de circunferencia a 135 cms del  suelo y ascendemos a la cima del Gaztelu o Esnauritzagaina. Antes también se le denominaba Motxotegi Oriental. Los de Ubide lo llamaban Gaztelu porque hubo un pequeño castillo en su cima (catalogo de castillos de Navarra-siglo XI). Esnauritzagaina los de Legurio por sus preciosos amaneceres.

Ahora vamos a buscar la bayoneta clavada en una haya. Descendemos unos 80m hacia el interior del cordal, dirección Legutio; y cerca de los restos de unas trincheras y con una piedra indicadora en su base esta la bayoneta clavada de la que sobresalen  unos 7 cms, el resto hasta 45 están engullidos por el haya en su crecimiento. La bayoneta es del batallón Jesús Larrañaga CNT ó ANV Olibarri suceso que ocurrió entre el 6 y el 19 de diciembre de 1936.

En la zona recientemente Aranzadi ha extraído balas de fusil, peinetas, cartucheras. etc.

Seguimos descendiendo por el bosque hacia la derecha buscando la pista forestal que  va hacia Aiaogaina y  Legutio. Llegamos a un claro del bosque y tomamos la pista algo difusa hacia la derecha y llegamos a la campa herbosa de Aiaogain. Antes de llegar a la campa cruzamos un lodazal donde se ha comprobado que estuvieron sepultados 12 gudaris y milicianos de CNT y ANV. Este punto ha estado señalado por una cruz de madera y una ikurriña repetidamente destrozadas hasta que se exhumaron los cadáveres hace ya 30 años.

Ascendemos hasta la cima de Aiaogain donde estaba un anemómetro  hasta 2012. Cerca de la cima pequeños restos de la guerra que van desintegrándose poco a poco.

Ahora descendemos hasta la pista forestal y retroceder hasta el collado entre Motxotegi y Gaztelu

Desde este collado siguiendo las marcas del GR y PR  vamos hacia Otxandio.

A unos 330 m de iniciar el descenso encontramos los restos de una borda de piedra que fue almacén de armas, hospital y refugio de milicianos heridos en la batalla. (Esta pista se hizo desde Ubide para conquistar Otxandio).

Llegamos a la altura del embalse pero no lo cruzamos, seguimos por el PR dirección Mekoleta por la izquierda, y tras cruzar una granja llegamos a la carretera comarcal, descendiendo por ella unos 350m por esta carretera hasta Presazelai. Cruzamos el hayal de Presazelai hacia la derecha en diagonal y salimos a la carretera que va hacia Mekoleta y Gordobil. Cruzamos un puente y 50m después salimos de la carretera por la izquierda y seguimos junto al río. En Otxandio llegamos al apinto 3 de la propuesta de Lorratzak (información en folleto adjunto). La comida será en el restaurante Unda cerca de la Iglesia.

NOTA:

La comida sera en el restaurante Unda, Uribarrena kalea 8-Otxandio

Salida a las 8 de la mañana


Utzi erantzuna

Zure e-posta helbidea ez da argitaratuko. Beharrezko eremuak * markatuta daude