Datorren urtarrilaren 30ean, igandea, 19:00etan Eskoriatzan, Zaldibar aretoan Korrotik Pikutara, dantzaren historia dantzan emanaldia eskainiko dugu. Erromerietako dantzen historia-dantzatua da honakoa. Dantza-emanaldi didaktiko honen bitartez euskal dantzaren bilakaera ikusi eta gozatzeko aukera izango da. Korroan edo borobilean hasita, soka-dantza, ingurutxo, kontra-dantza eta dantza lotua pasata dantza solteraino gure dantzek egindako ibilbidea erakutsiko eta dantzatuko dugu. 

Musikariak eta dantzariak

Zuzeneko musikari-talde bikainak jarriko dio soinu-banda emanaldiari: Jose Migel Laskurain (txistua), Adolfo Jainaga (trikitixa), Quico Puges (biolontxeloa), Gari Otamendi (arrabita) eta Iraide Ansorena (perkusioa). Gidari lanetan Oier Araolaza arituko da eta berarekin batera dantzan Kezka dantza taldeko Jone Amuategi, Luken Aranburu, Idoia Lahidalga, Ainhoa Larrañaga, Jone Lahidalga, Maider Altzibar eta Unai Txurruka dantzariak. 

Datuak eta sarrerak

• Data: 2022ko urtarrilaren 30a, igandea.
• Ordutegia: 19:00etan
• Tokia: Zaldibar aretoa, Eskoriatzan.
• Sarrerak: 5 € (Eskoriatzako Udala)

ERLAZIONATUTAKO ELEMENTUAK

Dantzaldien bilakaera zentrifugoa Euskal Jaian

Korrotik pikutara, dantzaren historia dantzan

Arrateko erromeriaren historia luzean oso gutxitan gertatuko zena gertatu da azken bi urteotan: festarik eta erromeriarik ez. Ezpata-dantza ez da falta izan baina. Gure maisu jakintsu Juan Antonio Urbeltzek esaten du ezpata-dantzak izurriteen aurkako konjuroak direla. Arrateko 2021eko ezpata-dantzari ere funtzio hori eman diogula pentsatu nahi dugu, 2020ko martxotik mundua hankaz gora jarri duen covid19ari aurre egiteko gure erritoa. 

Iaz, egun batzuk lehenago grabatutako ezpata-dantzaren bideoa sareratzearekin konformatu behar izan ginen; 2021ean irailaren 8an ezpata-dantza eliza barruan eta bi dantzarik eskaini dute, eta ondoren, irailaren 12an, igandean, kofradia egunez ezpata-dantza osoa zelairatu da. Babes-neurriak hartuta eta festa testuingururik gabe, inoiz ezpata-dantzak izurriteen aurka erabili badira, oraingoan ere jokatuko al zuen funtzio hori.

Arrateko zelaiko bai floridadea

Kantuek Arrateko naturaren edertasunaz hitz egiten badigute ere, irailaren 8an bertan batzen garen jendetza, kotxe, autobus, txosna, oholtza, postu eta abarrekin paisajeaz gozatzeko aukera handirik ez da izaten. Aurten baina nahi beste gozatu zitekeen Arrateko floridadeaz, zelaia eta inguruak berdez jantzita, baina jendez hutsik ageri baitziren. Gutxi batzuk eliza eta tabernetan erritoari fidel ageri ziren hala ere, eta haiek gozatu ahal izan dute Usartzako txistularien doinura dantza egin duten Kezkako bi ezpata-dantzarien lanaz. Jone Lahidalga eta Miren Hazas dantzatu dira ez-ohiko isiltasunean ageri zen parajean, baina ohiko egituran ospatu den mezan.

Kofradia egunean ezpata-dantza

Irailak 12 ditu, igandez, Arrateko Kofradiaren egunean kolonian jantzi eta dantzarako atondu garenean. Ez-ohiko gonbidatu gabe, Kezkako dantzarien parte hartzearekin osatu dugu ezpata-dantza. 40 dantzari, 38 zuri-gorriz jantzita eta bi laguntzaile zereginetan. Taldea prestatu eta argazkia egin digu Felipe Loiolak.

Oharra: Argazkien gainean klik eginda handian ikusteko aukera dago.

Goiko lerroan, ezkerretik eskumara: Oier Araolaza, Irune Saez, Maitane Fariñas, Igor Baroja, Ainhoa Larrañaga, Esther Kareaga, Sergio Agirregomezkorta, Harkaitz Urreta, Jone Amuategi, Maialen Araolaza, Olaiz Agirrebeña, Oihane Llorente, Amaia Rodriguez, Aiert Ibarbia, Uxue Gisasola, Unai Txurruka, Ane Montiel, Joseba Aranzabal eta Julene Usobiaga. Erdiko lerroan: Olaia Gabirondo, Ane Sarasketa, Jokin Hazas, Enrike Izagirre, Maite Gonzalez, Anartz Fernandez, Endika Arrillaga, Maider Altzibar, Aintzane Uriguen, Izar Araolaza, Egoitz Blanco eta Aresatz Usobiaga. Beherean, eserita: Roberto Altzerreka, Ander Garitagoitia, Luken Aranburu, Jone Saez, Josu Garate, Ane Muguruza, Jone Lahidalga, Eider Agirrebeña eta Miren Hazas.

Eliza barruko emanaldian bi dantzari, Ane Muguruza eta Ander Garitagoitia aritu dira ezpata txikiekin, baina haien bizkarrean ez da inor, ezpata luzeekin osatutako taldea kanpoan geratu behar izan baita. Korotik musika jartzen Usartza txistulari taldea.

Abel Iriondoren hutsunea

Elizaren atarian sorpresa. Abel Iriondoren familia bisitan da. 2006. urtean lehen aldiz Arraten dantzatu zuenetik urtero saiatzen zen bertan izaten Abel. Hainbat kontu partekatu ditugu familiarekin. Adibidez, behin baino gehiagotan gau osoan lanean aritu ondoren, goizeko lehen argiekin Arratera iritsi eta gainontzeko dantzariak iritsi bitartean, gaupaseroen kantu artean bazter batean lo kuluska egiten zuela Abelek. 12 aldiz dantzatutakoa zen Abel Iriondo Arraten eta bere faltan, familiak festa ezagutzera etorri izana poz handia izan da guretzat. Dena beharko da Abel Iriondok uzten digun hutsunea betetzeko.

Hasi dira jotzen Iriarena

Ekin diote txistulariek Arrateko Amaren dantzen emanaldiari. Usartza txistulari taldeko Enrike Montero, Iratxe JImenez, Jabier Zorrakin eta Iñaki Orbegozo hasi dira jotzen Iriarena eta ezpata-dantza zelairatzen hasi da.

Txosnarik ez dago eta ikusleak eserlekuetan probalekuaren aurrean antolatuta daude, beraz, zelaiari bestelako erabilera eman diogu ezpata-dantzaren lehen paseoan, baita arbolen artera sartu eta haietatik berriz irtenez.

Ezpaten zubi eta gurutzeen artetik pasa diren azkendariak ikusleen aurrean kokatu eta Gipuzkoako ezpata-dantza egiten hasi dira. Ane Muguruza, Jone Lahidalga, Jone Saez eta Ander Garitagoitia aritu dira ezpata txikiak dantzatzen txingo luzeko paseoaren ondoren. 

Zezenaren doinua entzun orduko taldea Josu Garatek eta Oihane Llorentek gidatutako bi sokatan antolatu eta sigi-sagan, zubi eta jira, haien zintzurraren inguruan kiribiltzen hasi da. Behin arrosa osatuta, haren gainera igo eta parrillan altxatu dituzten arte bi gidariak.   

Arrateko ezpata-dantzaren unea da, bi parrillen aurrean launa dantzarik egin dutena: Luken Aranburu, Ane Muguruza, Jone Saez eta Jone Lahidalga laukote batean Oihane Llorente parrilla gainetik begira dutela, eta Eider Agirrebeña, Igor Baroja, Miren Hazas eta Ander Garitagoitia bestean Josu Garatek gain hartzen dielarik.

Parrillak desegin, sigi-saga, jira eta zubi berriz, eta korrikaldiarekin eraiki dugu ganbaradun arkua, ezpatekin osatutako ohorezko pasabidea, bertatik pasa dira azkendariak. 

Trokeo-dantzen unea dator. Makila txikien zortzikoan Jone Lahidalga aritu da buruzagi. 

Makila handien dantzan Jone Saez-ek dantzatu du ezpata-dantza erritmoko buruzagi-zortzikoa.

Hirugarren kapitain zortzikoa, brokel-makilen jokoari bidea ematen diona Luken Aranburuk dantzatu du.

Arrateko Amaren Martxa

Estreinaldia azken unean etorri da. Arrateko amaren doinua martxa erritmora egokitu du Jose Migel Laskurainek eta ezpata-dantzaren bukaeran, taldearen azken zubi, gurutze eta joan etorriak egiteko baliatu dugu Usartzako txistulariek eskainitako interpretazio biziarekin. Juan Bautista Gisasolak orain ehun urte sortutako doinu ezagunari karakterez beteta airea eman dio Laskurainek eta hurrengo egunetan buruan sartuta geratu zaigu bai dantzari eta bai ikusleei.

Musikari, dantzari, lagun eta laguntzaile, antolatzaile, babesle eta erakundetako ordezkari, denok batera argazkia eginez bukatu ditugu Arrateko jai ez-ohiko hauek.

Kofre bat kofradiarentzat

Kantabria jatetxean ospatu dugu Arrateko dantzarien kofradiaren bazkaria eta bazkalosteko protokoloa. Enrike Izagirre idazkariak urteko akta irakurri du, eta urte latz honetan joan zaizkigun bi kide izan ditu gogoan: Elena Perez txistularia eta Abel Iriondo dantzaria. 

Hamar urtez Arraten dantzatu duten dantzariei aitortzaren txanda etorri da ondoren. Bost izan dira aurten: Eider Agirrebeña, Jone Lahidalga, Endika Arrillaga, Ander Garitagoitia eta Maialen Araolaza.

Eta Arrateko dantzarien zein Kezka dantza taldearen ibilbidean konstantziaz eta fideltasunez beti dantzan zein dantzariak laguntzen, beti sostengatzen eta bultzatzen izaten den Aresatz Usobiagari eskaini genion ohorezko kidearen domina. 

Arrateko Amaren Dantzarien Kofradia 2005ean abiatu zen, hamar urte lehenago, 1995ean Juan Antonio Urbeltzek proposatutakoa martxan jarriz. Dantzarien kofradiak bere agiriak eta oinarrizko tresnak gordetzeko eta garraiatzeko kofrea beharko zuela adierazi zigun Urbeltzek, horixe zela kofradia, kofrea zuen elkartea. 25 urte pasa dira ordutik eta 15 urte egin ditugu Arraten kofradiaren aktak idazten kutxarik gabe. Azkenean, Arantza Arrietaren dohaintza bati esker, 2021ean badugu kofrea, beraz… bagara Kofradia! 

Ikusi ondoko albumean 2021eko Arrateko Dantzen emanaldian Felipe Loiolak egindako argazki sorta zabalago bat:

• Arrateko Amaren Dantzak 2021 [Argazkiak]

Plazan dantzatzeko aukerarik ez, eta Coliseo antzokitik, sare bidez emitituz egin dugu 2021ko Eibarko Dantzari Eguna, ekainaren 10ean hain zuzen ere. Dantza eskolaren eta dantza taldearen urte zaila borobiltzeko emanaldia ez-ohiko baldintzetan beraz.

Zailtasunak zailtasun, taldeek bere onena emateko ahalegina egin zuten. Ikusle gehienak etxetik aritu ziren, baina eserlekuak ez ziren hutsik, beren txandaren zain zeuden dantzariek bete baizituzten eta etxetik begira ari zirenen txaloak entzuten ez baziren ere, antzokian bertan zirenek gogotik berotu zuten giroa.

Arrateko ezpata-dantzarekin ireki zuten jaialdia dantza eskolako ikasle nagusienek (2005-2006). Ondoren etorri ziren txikienak (2015-2016), kalejira, txulalai eta polkarekin. 2010ekoek Gipuzkoako zinta-dantza eskaini zuten, 2014koek San petrike eta zapatagin dantza eta 2011koek Sarian zunzun.

.

 Cortesko bals makila-dantza eta zinta-dantza egin zuten 2007-2008koek, Durangaldeko dantzari-dantza 2098-2009koek, eta helduen taldeak eskainitako Gipuzkoako uztai txikien dantzarekin borobildu zen emanaldia.