Artaziak,
barrila, bandera, zaldia eta zaldiaren buztana furgonetan sartu eta Tremp-era
abiatu ginen Kezka dantza taldeko bost dantzari eta bi txistulari pasa den
uztailaren 14ko asteburuan bertan ospatu den En Tremp Dansa, 2n festival de
Música i dansa del’altpirineu jaialdian parte hartzera.

Musika
eta dantza uztartzen dituen jaialdia da Tremp-ekoa. Alde batetik musika arloan
alor desberdinak lantzen ditu, hala nola, Saint Marc haurren koralaren
kontzertua zuzenean ikusteko aukera (hauek Los chicos del Coro filmean
ahotsa jartzen zuten umeak ziren) edo Julieta Venegas abeslari mexikarraren
doinuak entzuteko parada ere izan zen.

Dantzari
dagokionez, dantza garaikideko hainbat konpainia ikusteko aukera izan genuen:
beste batzuen artean Senza Tempo, Bartzelonako dantza garaikideko
konpainia, antzerkia eta dantza bateratzen dituena, edota Cia Iliacan, Tremp
bertako dantza garaikideko taldea.

Dantza
tradizionala ikusteko aukera ere izan zuten hara gerturatu zirenek. Horretarako
Kezka dantza taldekoak izan ginen bertan Zuberoako maskaradak eskaintzen.
Barrikada haustea, Gabota, Aintzina Pika eta Godalet dantza eskaini genuen
Zuberoako masakaradako bost aintzindariek eta Kezka dantza taldeko bi
txistulariekin osatutako taldeak. Aiert Ibarbia Txerrero, Ainhoa
Lendinez Gathuzain, Irati Kortabitarte Kantiniersa, Oier Ibarbia Zamaltzain
eta Josu Garate Enseinari aritu ginen. Txistulariak berriz Andoni
Urbieta eta Iñaki Barua izan ziren.

Hasiera
Parc del Pinell parkean eman genion. Bertan euskal dantzeri buruzko
mintegi-tailerra eskaini genien bertara gerturatutako jendeari Josu Garateren
eskutik. Ondoren, bertatik hasi eta Dr. Pearson Ramblatik gora kalejiran joan
ginen Plaçeta de l’Eglésia, Elizako plazaraino, tartean Barrikada
haustea, Gabota eta Aintzina Pika dantzatu genuen.

Emanaldi
nagusia ordea arratsaldeko 9tan izan zen, herriko plazan, Plaça Capdevilan hain
zuzen ere. Bertan, Zuberoako beste dantza horiez gain Godalet dantza ikusteko
aukera ere izan zuten han bildu zirenek. Barrikada haustearekin eman genion
amaiera Tremp-eko ekitaldiari.

Ezin
ditugu ahaztu gurekin batera gidari izan ditugun eta antolakuntzaren parte izan
diren Olatz eta Álvaro, eta baita gurekin batera joandako “staff
teknikoa”. Nola egingo genioke aurre hango bero itzelari zuek gabe?

“Tem para fazer um trabalho aprofundado e na motivação de jovens para a
de danças tradicionais e a cultura tradicional” esaten zigun Tosé-k afalorduan. “Baita guk ere!” erantzuten genion.

Tosé Mirandako Pauliteiroen zuzendaria da. Dantza tradizionalen jarraipenarekin kezkatutako gizon sinpatikoa. Kalejiran gure laguntzaile izango zela eta ez zitzaigun ba sanferminetarako moduan jantzita etorri? “Dantzari gazte bikainak dituzue eta!” esaten genion guk. “Bailar? não saben dançar! bater los palos sim, batear forte sim, mais dançar? ummm…” Egia da oinen dantzarekin ez direla gehiegi arduratzen pauliteiro gazteak. Baina indarrez eta bizi kolpatzen dituzte makilak, eta estilo naturalez dantzatzen dira. Etorkizuna ere ziurtatuta dute. Ikusgarria izan zen “Pauliteiricos” umeen taldea nolako indar eta estiloarekin dantzatzen zen, eta zer esanik ume gaiteroen taldea, nagusiena baino hobea zen!! Pauliteira taldeak ere erakutsi zuen ez dela atzera geratzekoa.

Tábara eta Tierras del Pan

Gustura ikusi ditugu Miranda do Douroko nazioarteko jaialdian parte hartu duten pauliteiroen taldeak. Eta horiekin batera Zamoratik etorritako bi talde oso interesgarri. Tábarako taldeko dantzariek taldea bizirik mantentzeko dituzten arazoen berri eman ziguten. 1000 biztanleko herria da, eta dantzari gehienak inguruko herrisketan bizi dira. Kalejirarako kaska ikusgarriak eta paloteo errepertorio polita erakutsi zuten. Axeri-dantzan ikus daitezkeen moduko jokoak egiten zituzten buruan azeri-larrua zeraman Birrio izeneko pertsonaia arlekinatuarekin.

Zamorako bigarren taldea ez genuen gauerarte ikusterik izan. Afalordurako agertu zen Alberto Jambrina, Muelas del Pan eta Tierras del Pan eskualdeko dantzariekin. Alberto Jambrina oso gizon ezaguna da musika tradizionalaren munduan. “Flauta y tambor” (alegia, txistua eta danbolina) bikotearen inguruko espezialista bikaina da. Bere gaita (gaita charra Salamankako txistua da) eta danborrarekin gidatu zuen Tierras del Pan-eko dantzarien jarduna. Dantzariak elegante eta makila-dantzak ikusgarriak.

Kezka eta Mirandanças

Kezkak eta Usartzak Arrateko dantzak eskaini genituen jaialdian. Ezpata-dantza eta trokeo-dantzak (makila txikiena, makila handiena eta brokel-makilena). Ikusmina behintzat piztu genuen, hainbat lagun hurbildu baitzitzaigun bukaeran galderak eginez edo ezpatak ikutzeko baimena eskatuz. Emanaldia borobil-borobila ezin esan atera zenik, urduritasuna eta eskarmentu falta antzeman zitzaigun eta.

Bisita laburra baina mamitsua egin dugu Portugalera. Andrea, Cristina, Vitor, Tosé eta kultura tradizionalaren alde lanean dabilen Mirandanças elkarteko hainbat lagun ezagutu ditugu. Aspaldiko kalejira luze eta beroenean (eguzkiagatik) Miranda do Douro herriko kale guztiak ezagutu ditugu, inguru horietako txahalak brasan eder askoak direla dastatu dugu, Duero ibaian barrena egindako kruzeroa ia-ia hainbat animalia basati ikusi dugu eta zenbaitek parrandarako tartea ere atera dute.

Moito obrigado Mirandanças!

Urtean zehar egiten ditugun ekitaldien artean ziur aski San Juan eguneko soka-dantza izango da argazkiak ateratzeko baldintza kaskarrenak dituena. Untzaga plaza oso handia da, gaueko 23.30etan ilun dago eta plazako farolak ez dute argi handirik ematen, eta dantzariak lerro luuuzeetan antolatzen gara. Felipe Loyolari erronkak gustatzen zaizkio ordea eta gero eta argazki hobeak ateratzen ari da.


Ohi bezala ekainaren 24an, 23.30etan egin dugu San Joan eguneko soka-dantza Eibarren. Orain hiru urte alkateak uko egin zion soka-dantzan parte hartzeari, aurreko urtean Txontako auzotar talde batek plaza erdian iraindu ostean. Azken bi urteetan udalbatzak ez du parte hartu soka-dantzan. Horren ordez urtero herriko talde bat omendu nahi izaten du Udalak ekitaldi honekin. Aurten Ipurua Gimnasia Erritmikako neskak izan dira, lortu dituzten emaitza bikainak zoriontzeko. Gogoz txalotu zuten dantzarien ahalegina eta esker onekoak direla erakutsi zuten.

Usartza txistulari taldearen doinura egin dugu aurtengo soka-dantza ere. Oier Araolaza eta Josu Garatek egin dituzte aurresku eta atzesku lanak, Oier Ibarbia eta Ekhi Zugasti izan dira zerbitzariak, eta Unai Agirre eta Luken Aranburu estreinatu dira sokan.

Ikusi hemen Felipe Loyolak egindako argazki sorta.

Portugalen, Miranda do Douron Pauliteiroen nazioarteko jaialdi
batean parte hartuko dugu asteburu honetan.“Festival Internacional de
Pauliteiros”
jaialdia egingo da asteburuan Miranda do Douron eta bertan dantza egitera goaz. Arrateko Amaren dantzak aurkeztuko ditugu
bertan
uztailaren 7an, larunbatean, Kezka dantza taldea eta Usartza txistulari taldeak elkarlanean.

Hainbat
tokitatik hurbilduko diren zortzi taldek parte hartuko dute Miranda do
Douroko
Pauliteiroen nazioarteko jaialdian. Portugaletik bertatik Malhadas,
Palaçoulo,
Fonte d’Aldeia, Duas Igrejas eta Miranda do Douroko pauliteiroek,
Zamorako
Tierra del Pan-eko dantzariak, Sanábriako Tábara-ko paloteo dantzariak
eta
Eibarko Kezka dantza taldeak eta Usartza txistulari taldeak parte
hartuko dute
jaialdian.

Eibarren eta Iruñean ospatu genuen makila-dantzen nazioarteko jaialdian parte hartu zuen Miranda do Douroko Pauliteiroen taldeak, eta ikusle gehienen ustez talde hauxe izan zen jaialdiko ikusgarriena. Beraz, gure dantzak bertan eskaintzeaz gain, irrikitan gaude gainontzeko pauliteiro taldeak ikusteko.

Kezka
dantza taldeak eta Usartza txistulari taldeak Arrateko amaren
ezpata-dantza eta
trokeo-dantzak eskainiko dituzte Miranda do Douron. 30 lagun
inguruk
osatutako espedizio abiatuko da Miranda do Dourora asteburu honetan.

Eta gero Lleidara

Portugaletik
itzuli eta hurrengo asteburuan Lleidako Tremp herrira joango gara Kezkako
dantzariak. Pirinioetako herri horretan
“Tremp
dansa” izeneko jaialdia burutzen da uztailaren 14an. Berez dantza garaikideko jaialdi bat da, Bartzelonako Iliacan konpaniak antolatzen duena, eta aurten berezitasun moduan dantza tradizionalak aurkeztuko dira bertan Kezka dantza taldearen eskutik.

Dantza garaikideko
konpainia
profesional garrantzitsuek parte hartuko dute jaialdi horretan:
Iliacan, Senza
Tempo, Lapsus, De Hecho e.a. Horiekin batera arituko da Kezka dantza
taldea. 20 minutuko bi emanaldi, kalejira bat eta euskal dantzei buruzko mintegi labur bat eskainiko ditugu.