Dantzak Eibarren duen indarra erakusteko aukera eskaini digu 2022ko Dantzaren Nazioarteko Eguna. Kaxako lagunen proposamenak dantzan jarri gaitu herriko hainbat dantza talde eta eskola: Biraka, Ballet Eibarres, NeleDantza, Os Galaicos, Kaxa bera eta Kezka, denok bat hartuta, kaleak hartu ditugu eta dantzan jarri ditugu herriko hainbat bazter. Eskerrak eta zorionak Kaxakoei akuilua dantzan jartzeagatik.

Urkizun eta Untzagan aritu gara gu

Dantza ekitaldiak Urkizun, Errebalen, Amañan eta Untzagan egin badira ere, Kezkako dantzariak Urkizun eta Untzagan aritu gara. Urkizun bi taldetan aritu gara. Txikienek buhameak, txulalai eta marmutx dantzatu dute biribilketaz gainera.

Gazteek aurreskua egin dute, jakina, sokan, soka-dantza nahi baduzue.

Untzagan gazteok eta nagusiok elkarrekin soka osatuta aurreskua dantzatu dugu.

Eta ertain, gazte eta heldu, guztiak batera kontra-dantzatan aritu gara bukatzeko.

Euskal dantzaren erronka

Euskal dantzarentzat ez da erronka makala izan. Emanaldietan, gure aurretik eta ondoren aritu diren dantzariak bikain prestatuta eta koreografia ikusgarriekin aritzeaz gainera, modako musika indartsuak, erritmo biziak, baliabide handiz goi mailako produkzio musikaletan grabatutakoak eta soinu ekipoek bolumen handiz haizeratzen zituztenak baliatu dituzte.

Lehen notak entzun orduko ikusleak ere dantzan jartzen dituzten saio horien ondoren, gure txandan txistu soilez, erdi-purdi soinuztatutako mikroetatik sartzen zirenak, erritmo lasaiago eta konplexuagoak, eta gaurko ikusle gehienentzat arrotzak geratzen zaizkien doinuak baliatzen genituen dantzarako, gure gorputz hizkuntza hieratikoago eta ikusleen begietarako ez-ohikoagoan dantzatuz. 

Bi hitzetan esanda, bagenuen KEZKA gure dantzaldiek testuinguru horretan zer nolako harrera izango zuten. Azterketa hainbestean pasa dugun irudipenarekin geratu gara. Gutxienez ez gaituztela tomateka bota plazatik… Errepertorioak ongi pentsatu, saio bizi eta entretenituak prestatzen saiatu gara (beti bezala! Kar, kar), eta musikariek txistulariez gain eskusoinu, txirula, saxofoi, dultzaina eta abarrak jarri dituzte dantzan. Dena behar eta soberakinik ez.

Dantza modernoa eta emakumeak

Ekitaldiak balio izan digu Eibarko dantzaren argazki bat egiteko. Eta argazki horretan dantza modernoa eta emakumeak nagusi direla ikusten da. Euskal dantza, balleta edo galiziar dantzan ari garenak talde txikietan gabiltza. Euskal dantzaren kasuan garai batean dantza jardun nagusia zen, baina gaur egun txikien multzoan gaude. Dantza modernoa egiten duten taldeak oparo agertu dira plazan. Gure herrian euskarak bizi duen egoerarekin parekatzen dugu euskal dantzarena. Bertako (gorputz-)hizkuntza izan arren, gutxiengo egoeran gaude eta arrotza da gehienentzat.

Bestalde, bagenekien dantza nagusiki emakumeek egiten dutela gaur egun, baina argazkiak erakutsi diguna hori baino gehiago da, izan ere, gizonezkoak dantzan desagertzear daudela ikusi dugu. Apenas dagoen mutilik dantzan. Break dancean ume-moko batzuk eta euskal dantzan banaka batzuk. Kitto. Eta hau ere larria iruditzen zaigu.

Generoa eta estereotipoetaz asko hitz egiten da, emakumeak kiroletara bultzatzeko hainbat kanpaina dago, baina hemen gertatzen ari den konturik larriena da gizonezkoek milaka urtez egin duten gorputz jarduera, dantza abandonatu dutela, eta ez dela joera horri aurre egiteko inolako ahaleginik sumatzen.

Dantzan bukatu

Dantzaren eguna dantzan bukatzeko aukera eskaini du udalaren eskutik erromeria eskaini duen Parrapas taldeak. Plaza bete lagun, pozik, zoriontsu, dantzan eta festan, aspaldiko partez.

Dantzaren Nazioarteko Egun ederra ospatu dugu. Datorren urtean berriz, eta bitartean badugu urte oso bat aurretik dantzan aritzeko.

Eibarren dantzaren sustapenean dihardugun elkarte, talde eta eskolak batu gara eta lehen aldiz elkarrekin ospatuko dugu Dantzaren Nazioarteko Eguna, eta dantza ospatzeko dagoen modu onenean gainera, dantza eginez. Apirilaren 29an ospatzen da urtero mundu osoan Dantzaren Nazioarteko Eguna eta aurten Kaxakoen ekimenez, Eibarko plaza eta kaleak dantzan hartuko ditugu. Hona hemen eguna girotzeko Eibarko Udalaren enkarguz Marta Prolek prestatu duen bideoa “Zer da dantza?” galderari erantzunez.

Ostiral honetan, apirilak 29, Urkizun, Amañan, Errebalen eta Untzagan izango dira dantza ekitaldiak arratsalde osoan zehar. Parte hartuko dugun taldeak: Kaxa, Biraka, Ballet Eibarres, Os Galaicos, NeleDantza eta Kezka dantza taldea. Eibarko Udalaren babesa du ekimenak eta eguna dantzan bukatzeko erromeria eskainiko du Parrapas taldeak.

• Urkizu, 17:30etatik aurrera: Kaxa, Kezka, Ballet Eibarres, Biraka eta Os Galaicos.
• Amaña, 17:30etatik aurrera: Ballet Eibarres eta Kaxa.
• Errebal, 18:00etatik aurrera: NeleDantza eta Ballet Eibarres.
• Untzaga, 18:30etatik aurrera: Kezka, Ballet Eibarres, Biraka eta Kaxa.
• 20:15etan Untzagan erromeria Parrapas taldearekin.

 Dantzaren Nazioarteko Eguna Eibarren 2022, Marta Prolek eta Naiara Sarasketak egindako kartela.

Datorren maiatzaren 6an, ostirala, arratsaldeko 19:00etan, Eibarko Coliseo Antzokian eskaini da Oskar Alegriaren Zumiriki filma Eibarko Klub Deportiboak antolatzen duen Eibarko Euskal Jaiaren baitan. 

Posible da oroitzapen bererat bitan bidaiatzea? Zinemagileak egurrezko etxola bat eraikitzen du ibaiertz isolatu batean, haurtzaroan jokatzen zuen irlatik hurbil. Egun, irla urperaturik dago, bere lurra ikusezina, urtegi baten pareta eraiki zutenetik. Irlako arbolek, haatik, oraindik zutik diraute, hautsitako jostailu baten mastak bailiran ur erdian. Hor dago enbora arteko airea, iragana berpizteko leku bakarra.

• “Maisulan ausarta. Argi ikusten da zinema haurtzaroko etxea dela”. Ignacio Agüero.
• “Ezein filmeren antzik ez duen artelana, memoriaren Robinson Crusoe baten oihartzunean”. Eric Pauwels.
• “Arimarako festa bat, denboraren antropologia ariketa, maisulan bat”. Alan Berliner.

Oskar Alegria (Iruñea, 1973) zinema-zuzendaria da. Bere lehen luze-metraia Emak Bakia Baita (2012) izan zen. Bertan Lapurdiko kostaldeko etxe baten historia kontatzen zuen, Man Ray zinemagilearen 1926ko Emak Bakia pelikulan ageri den etxearen bilaketa zuena ardatz. Euskal dantzei buruzko film laburren sorta bat ere egina du, EKEren enkarguz. 2013-2017 bitartean, Punto de Vista Nafarroako Zinema Dokumentaleko Nazioarteko Jaialdiko zuzendari artistikoa izan zen.

Zumiriki (2019) Veneziako Mostran estreinatu zen, Goya sarietarako sei hautagaitza (Filme onena, zuzendaria, jatorrizko gidoia, muntaia, soinua eta dokumental filma) jaso zituen eta Sevillako jaialdian Olatu Berriak saileko filme onenaren saria eskuratu zuen. 

Zumiriki Eibarren

• Data: 2022ko maiatzaren 6an, ostirala, 19:00etan.
• Tokia: Coliseo Antzokia, Eibar.
• Sarrerak (dohain) Coliseoko txarteldegian eta Kutxabanken hartu daitezke dagoeneko.

Larunbat honetan Portugaleten eskainiko da berriz ere Juan Antonio Urbeltzen eta Argia dantzari taldearen Martin Zalakain ikuskizuna. 2020rako hamar emanaldi hitzartuta zeuden eta lehen biak egin ondoren hirugarrenaren bezperatan lehertu zen pandemia. Pasa den abenduan, bi urteko etenaren ondoren eszenaratu da Beasainen. Emozio handiz bizi izan dugun emanaldi horretakoak dira hemen ikus daitezkeen argazkiak. 

Bizkaian dabil Martin Zalakain

Datozen hiru emanaldiak Bizkaian izango ditu Martin Zalakainek: Portugaleten asteburu honetan eta Zornotzan eta Getxon maiatzean. Hona hiru datak:

• 2022-03-19 20:00 Portugalete, Zubi Alde Kiroldegia
• 2022-05-07 20:00 Zornotza, Zelaieta pilotalekua
• 2022-05-15 19:00 Getxo, Muxikebarri

Bi urteko etenak ez du hoztu Martin Zalakainek sortzen duen berotasuna. Beasaingo Antzizar kiroldegiko harmailak erabat bete ziren eta harrera bero-beroa eskaini zioten ikusleek. 2017an estreinatu zenetik 16 herritan 19 aldiz eskaini da Martin Zalakain eta ikusleengan eragiten duen zirrara ahoz aho zabaltzen denez emanaldietako sarrerak eskuratzea gero eta zailagoa gertatzen ari da. Portugaleten bi ordutan agortu dira sarrera guztiak. 

Euskal Herria dantzan

Argia eta Artedramaren zuzendaritzapean, hango eta hemengo dantzariak elkar hartuta aritzen dira Martin Zalakainen. Donostiako Argiaren itzalean Iruñeko Duguna, Eibarko Kezka, Elgoibarko Haritz, Añorgako Arkaitz, Astigarragako Astigar, Baiona-Biarritzeko Maritzuli eta Portugaleteko Elai Alai taldeetako dantzariak, eta Argia, Ezpelur eta Plectro taldeetako musikariak aritzen dira.

Dantza taldeen eta herrialdeen arteko lankidetza horrek ere berezi egiten du ikusgarria. Emanaldiak, errepikak eta prestaketak ere bilkura berezi bihurtzen dira, handik eta hemendik batutako ehun lagunen festak bere horretan. 

Ordezkapenak eta talde-lana

Pandemia osteko Martin Zalakainen ibilbideak dakartzan berritasunen artean aipagarria da kontakizunaren gidari egiten duen On Pio [Baroja] nobelagilearen papera, Josu Camarak gorpuzten duela orain, lehen txanpan bai aktore lanetan, bai eszenaratzea zuzentzen aritu zen Ander Lipusen tokia hartuz.

Horrelako lantalde handian ordezkapenak maiz gertatzen dira, baina bakoitzak ematen dion nortasun desberdinarekin hazten jarraitzen du ikuskizunak, talde-lana baita batez ere Martin Zalakain, Urbeltzen gidaritza eta bisioa eszenaratzen duen talde zabalaren gorpuztea.

Eta ordezkapenez ari garela, Onintze Azpeitia min hartuta izanik Portugaleten Kattalinen paperean Eider Agirrebeña arituko da, Martinen papera jokatzen duen Josu Garaterekin bikote eginez.

Errekatxuko taller txiki batean musika tresna berezi bat eraikitzen jakin zuten 1960ko hamarkada hasieran. Projectors elkarteko Jesus Mari Agirre eta Aitor Alberdiren ekimenez Helmholtz organo eibartarra era askotako musika egiten entzuteko aukera izaten da urtero, eta 2021ean, 60. urteurrena dela eta kontzertu handia antolatu dute San Andres egunean Coliseo antzokian: Mikel Azpiroz eta Elkano Browning Cream, Olatz Salvador, Julian Maeso, Mikel Erentxun, Zaloa Urain, Maite Arroitajauregi “Mursego”, eta kontzertua irekitzen, Juan Luis Agirre organojole eibartarra, Iraide Ansorena eta Quico Pugesek lagunduta eta Kezka dantza taldea dantzan.

Sokan, lotuan eta soltean

60ko hamarkadako soinua dario Helmholtz organoari eta giro horretan kokatu dugu gure dantza saioa: soka-dantzan hasi, soltean eta lotuan segitzeko. Quico Puges-ek txeloarekin gidatuta batu zaizkio Juan Luis Agirre organoarekin eta Iraide Ansorena txeloarekin. 

Altsasuko soka-dantzaren doinuarekin eszenaratu dira dantzariak, zubiak egin eta berriz gordera ezkutatzeko.

Quico Puges-en beraren doinuak eta Josu Garaten gidaritza koreografikoarekin, arin-arin, fandango eta kalejirara, soltean zein lotuan, dantzatu dituzte Kezkako dantzariek. 

Dantzarietan azken orduko ordezkapenak egin behar izan ditugu eta Josu Garate eta Ainhoa Larrañagarekin batera Jone Lahidalga eta Oier Araolaza aritu dira, ensaiatzen aritu baina emanaldi egunean etxean geratu behar izan diren Eider Agirrebeña eta Luken Aranburu ordezkatuz. 

Bigarren urtez, 2020an bezala 2021ean ere, San Juan festak bertan behera geratu direnez pandemiaren eraginez, Coliseo antzokian egin da San Juan eguneko soka-dantza edo aurreskua. Mugatutako ikusle kopuru batek antzokian bertan ikusteko aukera izan du eta gainontzekoek etxetik jarraitu ahal izan dute youtubez zuzenean eskaini baita.

2021eko ekainaren 24an, arratsaldeko 19:00etan hasi da ekitaldia Usartza txistulari taldearen lehen doinuekin. 

Kezkako dantzariak korrika sartu dira oholtzara eta itzulia egin ondoren ikusleei begira egokitu dira puntu erdiko arkuan. 

Aurreskua eta atzeskuaren arteko desafioa egin da bizi-bizi eta segidan esku-aldatzeko doinura abarketak edo banan-banangoak dantzatu dituzte, nahiz eta ez denek banan-banan, binaka eta hirunaka baizik.

San Juan zortzikoa jo dute txistulariek eta dantzatu dantzariek, aurresku eta atzeskuaren puntuak eta talde osoarenak tartekatuz, sokan eta soka hautsiz, zein berriz osatuz behin eta berriz.

Orbea kontrapasaren doinura atera dira zerbitzariak gonbidatuen bila: Maria Asun Noges damaskinatzailea, Eibartarrak FT eta Eibarko Txirrindulari Elkartea izan dira aurtengo omenduak. Haien aurrean agurra dantzatu dute aurresku eta atzeskuek, eta segidan Aita San Migel dantzatu dute bi bakarlariek eta bi zerbitzariek.

Gonbidatuak sokan sartuta, zubia egin eta desafioa gurutzatuta dantzatu dute aurreskuak eta atzeskuak.

Soka askatu eta dantza soltean aritu dira denak, azken kalejirarekin soka berriz hiru zubien bidez korapilatuta uzteko.

Usartza taldea: 1. txistua: Enrike Montero: 2. Txistua: Ainhoa Urkizu: Silbotea: Asier Castelos; Atabala: German Ereña. Kezka dantza taldea: Aurreskua: Luken Aranburu; Atzeskua: Jone Lahidalga; Zerbitzariak: Ane Muguruza, Jone Saez; Dantzariak: Jone Amuategi, Ane Montiel, Idoia Lahidalga, Ainhoa Larrañaga, Izar Araolaza, Oier Araolaza.

• San Juan 2021 Aurreskua [argazkiak]

Badatoz berriz karnabalak, aratusteak, inauteriak… Aurten bai, 2022an iaz utzitako lanak betetzen hasteko asmoa dugu, nahiz eta ezingo ditugun nahiko genituzkeen guztiak egin. Gorosta eta Mandiolako hainbat baserritara eramango ditugu koko-dantzak eta koko-marruak otsailaren 19an. 

Koko-dantzak 2022

Data: Otsailak 19, larunbata
08:30 Merkatu plazan
09:00 – 15:00 Koko-eskea Gorosta eta Mandiolako baserrietan.
Ibilbidea: Orbea, Eskaregi, Agirregainekoa, Agirreazpikoa, Azaldegigainekoa, Nagiorbe, Nagiorbebekoa, Boneta, Sagarbieta, Azpiri, Mandiolagainekoa, Mandiolazpikoa eta Arlaban.
18:00 – 18:45 Kokomarruen elkartzea Errebal plazan koko-jantziak jartzeko.
19:00 – 21:00 Koko-dantzak Eibarko erdigunean:
Ibilbidea: Anbulategiko parkea, Zuloagatarren, Toribio Etxebarria, Untzaga, Kalbeton eta Plaza Barria. 

Koko-dantzak Aratusteen kartelean

Aurten ere Koko-dantzak protagonista dira Eibarko aratusteen kartelean. Eibarko Udalak antolatzen duen kartel-lehiaketaren irabazlea Jaume Gubianas Eskude ilustratzaile katalana izan da Koko-jantzi 5.0 izeneko lanarekin. Bertan, koko-dantzetako koko-dantzariak eta kokomarruak ezagutu daitezke, Hartza, sasikartia, burburixuak, Arraguetako Amabirjina, Batista kojua, Kattalin, Maria, Petra eta abar. 

Ez da lehen aldiz koko-dantzak ageri direla Aratosteen kartelean, 2020an ere ageri baitziren.

Iaz bideoarekin konformatu behar

Iaz ezin ospatu geratu ginen, baina Azpiri eta Mandiolazpikoa bideoa grabatzeko eszenatoki bihurtu genituen. Oso ondo funtzionatu zuen bideoak, gainera! Hemen iaz Idoia Lahidalgaren irudiekin osatutakoa.

Pasa den ekainaren 13an Etxebarrian izan ginen bertako jai-batzordeak gonbidatuta emanaldia eskaintzen. Lea-Artibaiko Etxebarrian, Markinaren alboan dagoenean izan zen emanaldia. Bertako jai batzordeak maiatzerako gonbidatu gintuen lehenengo baina osasun-larrialdearen ondorioz ekainera atzeratu zen gero. Udaletxe aurreko parkean, belardian aritu ginen dantzan. Arrateko ezpata-dantza egin genuen lehenengo eta aurreskua edo soka-dantza ondoren. Ezpata-dantzarako belaunaldi berrien laguntza izan genuen.

Ikusi hemen Idoia Lahidalgak eta Josu Garatek egindako argazki gehiago. 

• Kezka dantza taldea Etxebarrian 2021 [argazkiak]

Datorren urtarrilaren 30ean, igandea, 19:00etan Eskoriatzan, Zaldibar aretoan Korrotik Pikutara, dantzaren historia dantzan emanaldia eskainiko dugu. Erromerietako dantzen historia-dantzatua da honakoa. Dantza-emanaldi didaktiko honen bitartez euskal dantzaren bilakaera ikusi eta gozatzeko aukera izango da. Korroan edo borobilean hasita, soka-dantza, ingurutxo, kontra-dantza eta dantza lotua pasata dantza solteraino gure dantzek egindako ibilbidea erakutsiko eta dantzatuko dugu. 

Musikariak eta dantzariak

Zuzeneko musikari-talde bikainak jarriko dio soinu-banda emanaldiari: Jose Migel Laskurain (txistua), Adolfo Jainaga (trikitixa), Quico Puges (biolontxeloa), Gari Otamendi (arrabita) eta Iraide Ansorena (perkusioa). Gidari lanetan Oier Araolaza arituko da eta berarekin batera dantzan Kezka dantza taldeko Jone Amuategi, Luken Aranburu, Idoia Lahidalga, Ainhoa Larrañaga, Jone Lahidalga, Maider Altzibar eta Unai Txurruka dantzariak. 

Datuak eta sarrerak

• Data: 2022ko urtarrilaren 30a, igandea.
• Ordutegia: 19:00etan
• Tokia: Zaldibar aretoa, Eskoriatzan.
• Sarrerak: 5 € (Eskoriatzako Udala)

ERLAZIONATUTAKO ELEMENTUAK

Dantzaldien bilakaera zentrifugoa Euskal Jaian

Korrotik pikutara, dantzaren historia dantzan

Arrateko erromeriaren historia luzean oso gutxitan gertatuko zena gertatu da azken bi urteotan: festarik eta erromeriarik ez. Ezpata-dantza ez da falta izan baina. Gure maisu jakintsu Juan Antonio Urbeltzek esaten du ezpata-dantzak izurriteen aurkako konjuroak direla. Arrateko 2021eko ezpata-dantzari ere funtzio hori eman diogula pentsatu nahi dugu, 2020ko martxotik mundua hankaz gora jarri duen covid19ari aurre egiteko gure erritoa. 

Iaz, egun batzuk lehenago grabatutako ezpata-dantzaren bideoa sareratzearekin konformatu behar izan ginen; 2021ean irailaren 8an ezpata-dantza eliza barruan eta bi dantzarik eskaini dute, eta ondoren, irailaren 12an, igandean, kofradia egunez ezpata-dantza osoa zelairatu da. Babes-neurriak hartuta eta festa testuingururik gabe, inoiz ezpata-dantzak izurriteen aurka erabili badira, oraingoan ere jokatuko al zuen funtzio hori.

Arrateko zelaiko bai floridadea

Kantuek Arrateko naturaren edertasunaz hitz egiten badigute ere, irailaren 8an bertan batzen garen jendetza, kotxe, autobus, txosna, oholtza, postu eta abarrekin paisajeaz gozatzeko aukera handirik ez da izaten. Aurten baina nahi beste gozatu zitekeen Arrateko floridadeaz, zelaia eta inguruak berdez jantzita, baina jendez hutsik ageri baitziren. Gutxi batzuk eliza eta tabernetan erritoari fidel ageri ziren hala ere, eta haiek gozatu ahal izan dute Usartzako txistularien doinura dantza egin duten Kezkako bi ezpata-dantzarien lanaz. Jone Lahidalga eta Miren Hazas dantzatu dira ez-ohiko isiltasunean ageri zen parajean, baina ohiko egituran ospatu den mezan.

Kofradia egunean ezpata-dantza

Irailak 12 ditu, igandez, Arrateko Kofradiaren egunean kolonian jantzi eta dantzarako atondu garenean. Ez-ohiko gonbidatu gabe, Kezkako dantzarien parte hartzearekin osatu dugu ezpata-dantza. 40 dantzari, 38 zuri-gorriz jantzita eta bi laguntzaile zereginetan. Taldea prestatu eta argazkia egin digu Felipe Loiolak.

Oharra: Argazkien gainean klik eginda handian ikusteko aukera dago.

Goiko lerroan, ezkerretik eskumara: Oier Araolaza, Irune Saez, Maitane Fariñas, Igor Baroja, Ainhoa Larrañaga, Esther Kareaga, Sergio Agirregomezkorta, Harkaitz Urreta, Jone Amuategi, Maialen Araolaza, Olaiz Agirrebeña, Oihane Llorente, Amaia Rodriguez, Aiert Ibarbia, Uxue Gisasola, Unai Txurruka, Ane Montiel, Joseba Aranzabal eta Julene Usobiaga. Erdiko lerroan: Olaia Gabirondo, Ane Sarasketa, Jokin Hazas, Enrike Izagirre, Maite Gonzalez, Anartz Fernandez, Endika Arrillaga, Maider Altzibar, Aintzane Uriguen, Izar Araolaza, Egoitz Blanco eta Aresatz Usobiaga. Beherean, eserita: Roberto Altzerreka, Ander Garitagoitia, Luken Aranburu, Jone Saez, Josu Garate, Ane Muguruza, Jone Lahidalga, Eider Agirrebeña eta Miren Hazas.

Eliza barruko emanaldian bi dantzari, Ane Muguruza eta Ander Garitagoitia aritu dira ezpata txikiekin, baina haien bizkarrean ez da inor, ezpata luzeekin osatutako taldea kanpoan geratu behar izan baita. Korotik musika jartzen Usartza txistulari taldea.

Abel Iriondoren hutsunea

Elizaren atarian sorpresa. Abel Iriondoren familia bisitan da. 2006. urtean lehen aldiz Arraten dantzatu zuenetik urtero saiatzen zen bertan izaten Abel. Hainbat kontu partekatu ditugu familiarekin. Adibidez, behin baino gehiagotan gau osoan lanean aritu ondoren, goizeko lehen argiekin Arratera iritsi eta gainontzeko dantzariak iritsi bitartean, gaupaseroen kantu artean bazter batean lo kuluska egiten zuela Abelek. 12 aldiz dantzatutakoa zen Abel Iriondo Arraten eta bere faltan, familiak festa ezagutzera etorri izana poz handia izan da guretzat. Dena beharko da Abel Iriondok uzten digun hutsunea betetzeko.

Hasi dira jotzen Iriarena

Ekin diote txistulariek Arrateko Amaren dantzen emanaldiari. Usartza txistulari taldeko Enrike Montero, Iratxe JImenez, Jabier Zorrakin eta Iñaki Orbegozo hasi dira jotzen Iriarena eta ezpata-dantza zelairatzen hasi da.

Txosnarik ez dago eta ikusleak eserlekuetan probalekuaren aurrean antolatuta daude, beraz, zelaiari bestelako erabilera eman diogu ezpata-dantzaren lehen paseoan, baita arbolen artera sartu eta haietatik berriz irtenez.

Ezpaten zubi eta gurutzeen artetik pasa diren azkendariak ikusleen aurrean kokatu eta Gipuzkoako ezpata-dantza egiten hasi dira. Ane Muguruza, Jone Lahidalga, Jone Saez eta Ander Garitagoitia aritu dira ezpata txikiak dantzatzen txingo luzeko paseoaren ondoren. 

Zezenaren doinua entzun orduko taldea Josu Garatek eta Oihane Llorentek gidatutako bi sokatan antolatu eta sigi-sagan, zubi eta jira, haien zintzurraren inguruan kiribiltzen hasi da. Behin arrosa osatuta, haren gainera igo eta parrillan altxatu dituzten arte bi gidariak.   

Arrateko ezpata-dantzaren unea da, bi parrillen aurrean launa dantzarik egin dutena: Luken Aranburu, Ane Muguruza, Jone Saez eta Jone Lahidalga laukote batean Oihane Llorente parrilla gainetik begira dutela, eta Eider Agirrebeña, Igor Baroja, Miren Hazas eta Ander Garitagoitia bestean Josu Garatek gain hartzen dielarik.

Parrillak desegin, sigi-saga, jira eta zubi berriz, eta korrikaldiarekin eraiki dugu ganbaradun arkua, ezpatekin osatutako ohorezko pasabidea, bertatik pasa dira azkendariak. 

Trokeo-dantzen unea dator. Makila txikien zortzikoan Jone Lahidalga aritu da buruzagi. 

Makila handien dantzan Jone Saez-ek dantzatu du ezpata-dantza erritmoko buruzagi-zortzikoa.

Hirugarren kapitain zortzikoa, brokel-makilen jokoari bidea ematen diona Luken Aranburuk dantzatu du.

Arrateko Amaren Martxa

Estreinaldia azken unean etorri da. Arrateko amaren doinua martxa erritmora egokitu du Jose Migel Laskurainek eta ezpata-dantzaren bukaeran, taldearen azken zubi, gurutze eta joan etorriak egiteko baliatu dugu Usartzako txistulariek eskainitako interpretazio biziarekin. Juan Bautista Gisasolak orain ehun urte sortutako doinu ezagunari karakterez beteta airea eman dio Laskurainek eta hurrengo egunetan buruan sartuta geratu zaigu bai dantzari eta bai ikusleei.

Musikari, dantzari, lagun eta laguntzaile, antolatzaile, babesle eta erakundetako ordezkari, denok batera argazkia eginez bukatu ditugu Arrateko jai ez-ohiko hauek.

Kofre bat kofradiarentzat

Kantabria jatetxean ospatu dugu Arrateko dantzarien kofradiaren bazkaria eta bazkalosteko protokoloa. Enrike Izagirre idazkariak urteko akta irakurri du, eta urte latz honetan joan zaizkigun bi kide izan ditu gogoan: Elena Perez txistularia eta Abel Iriondo dantzaria. 

Hamar urtez Arraten dantzatu duten dantzariei aitortzaren txanda etorri da ondoren. Bost izan dira aurten: Eider Agirrebeña, Jone Lahidalga, Endika Arrillaga, Ander Garitagoitia eta Maialen Araolaza.

Eta Arrateko dantzarien zein Kezka dantza taldearen ibilbidean konstantziaz eta fideltasunez beti dantzan zein dantzariak laguntzen, beti sostengatzen eta bultzatzen izaten den Aresatz Usobiagari eskaini genion ohorezko kidearen domina. 

Arrateko Amaren Dantzarien Kofradia 2005ean abiatu zen, hamar urte lehenago, 1995ean Juan Antonio Urbeltzek proposatutakoa martxan jarriz. Dantzarien kofradiak bere agiriak eta oinarrizko tresnak gordetzeko eta garraiatzeko kofrea beharko zuela adierazi zigun Urbeltzek, horixe zela kofradia, kofrea zuen elkartea. 25 urte pasa dira ordutik eta 15 urte egin ditugu Arraten kofradiaren aktak idazten kutxarik gabe. Azkenean, Arantza Arrietaren dohaintza bati esker, 2021ean badugu kofrea, beraz… bagara Kofradia! 

Ikusi ondoko albumean 2021eko Arrateko Dantzen emanaldian Felipe Loiolak egindako argazki sorta zabalago bat:

• Arrateko Amaren Dantzak 2021 [Argazkiak]